شما عددگذاری(محاسبات) انجام میدید یا اعداد رو از روی حستون قضاوت میکنید؟
چندی پیش استاد فاضل-تنها فردی که از میان همدورهایهای المپیاد جهانی فیزیکش داخل ایران مانده- سرکلاس ابررسانایی بهوقت درماندگی دانشجویان در حل مسئلهی تخمینی سادهای نکاتی دربارهی اهمیت عدد بیان کرد:
"یکی از مشکلات جامعهی ایران همینه؛ مردم عدد حالیشون نمیشه. این عدد حالی نبودن باعث میشه بعضا اعتراضها و خواستههای ما غیرمعقول بشه و (بخاطر)این غیرمعقول شدن بعضی وقتا اتفاقای عجیب غریبی میاوفته مثلا: یه زمانی بود هدفمندی یارانهها، منابع مشخص بود، تعداد آدما مشخص بود، تقسیم باید میکردی، نفری چهقدر میرسه. شما بیشترین چیزی که خطا داشتی تعداد آدمای ایران بود، که چند بذاری... هراقتصاددانی که حساب کرد 17000-23000 تومان درآورد، شخصا 17000تومان درآوردم؛ 45000تومان پرداخت شد و همین باعث شد که تورم شدیدی اتفاق افتاد... بعد تازه میرفتی بین مردم میگفتن خیلی عدد باید بزرگتر از این حرفا باشه... ما توجامعهمون انواع اقسام این چیزا وجود داره، 2 رو تقسیم بر 2 میکنه 15 در میآد بعد اجرا میکنه سیستم منهدم میشه، بعد مردم تازه میگن 15 نمیشد 200 میشد."
آنتروپی، تعادل ترمودینامیکی و آدمهایی که جدی جدی شبیه مولکولهان!
ایضا متن زیر بحث من و پروفسور رزمی-استاد تمام کیهانشناسی- است سرکلاس فلسفهی علم:
- آزادی؛ آقا دو تا خط موازی همدیگر رو هیچوقت قطع نمیکنن؛ نخیر دو تا خط موازی همدیگر رو قطع میکنن.
- هندسه رو خب از بیخ دارید عوض میکنید استاد.
- نه هرچیزی یه پیشفرضی داره.
- بله بله... نکتهتون هم دَقیقهها؛ یعنی با هندسهی جمهوری اسلامی نمیشه خیلی هم آزادی تعریف کرد.
- آنتروپی که ماکسیمم بشه اوج عدالته تعریف آنتروپی در مکانیک آماری هم اوج آزادیه... ماکسیمم آنتروپی در شرایط تعادل رخ میده، یعنی اگر عدالت باشد اوج آزادی ممکن هم محقق است، با آمدن عدالت تام آزادی ماکسیمم هم محقق است.
چون اینجا نویسنده منم از فرصت من بودنم استفاده میکنم:
ممکن است برخورد برخی با آنتروپی برگردد به فیلم Tenet ِ آقای نولان. خاطرم است آن زمان یک طلبهای گفت این فیلم، فیلم پیچیدهای نیست به شرطی که مفهوم آنتروپی و فلان چیز را بدانید. احسنت! بسیار عالی! من اما زیادی نسبت به نُرم حوزههای علمیه خنگم. پس از خواندن "ترمودینامیک و مکانیک آماری1" و "ترمودینامیک و مکانیک آماری2" اکنون سرکلاس آماری پیشرفته تازه فهمیدم هیچ چیز از آنتروپی نمیدانم! دکتر سرکلاس نیز تاکید داشت که مفهوم آنتروپی بسیار سخت است. تعریف پروفسور از کاربردهای آنتروپی برای محاسبات سیستمهای پیچیده است که البته بیان دقیق و مهمیست تا کنون. این بند را نوشتم که بندانید آنتروپی جذابتر و وحشیتر و پیچیدهتر از این حرفاست.
آنچه در قسمتهای آینده خواهید دید...
در فرصت مناسبتری به مباحث مطرح شده سرکلاس آکوستیک دربارهی تشدید و نظریهی آشوب هم میپردازم؛ باشد طلبتان از دانشجوی فیزیکیِ رو هوایی که اعداد را قابل اعتمادتر از چیزهای دیگر میداند. حال اینکه منظورم از عدد چیست همان تعریف دکتر ممّد خرمی.